6-12-2023 De verkondiging is in de Heilige Geest
Geliefde broeders en zusters!
In de voorbije catecheses hebben we gezien dat de verkondiging van het Evangelie er is voor allen en gericht is op het heden. Vandaag gaan we een andere wezenlijke eigenschap ontdekken: de verkondiging moet plaats vinden in de Heilige Geest. Immers, “om God mee te delen” volstaan niet de blijde geloofwaardigheid van het getuigenis, ook niet de universaliteit van de verkondiging en de actualiteit van de boodschap. Zonder de Heilige Geest is elke ijver ijdel en apostolisch vals: het zou alleen om ons gaan en zou geen vrucht dragen.
In Evangelii gaudium heb ik eraan herinnerd dat “Jezus de eerste is die geëvangeliseerd heeft en de grootste”; dat “in gelijk welke vorm van evangelisatie aan God het primaat toekomt”. Aan Hem die ons “heeft geroepen met Hem mee te werken en die ons voortstuwt door de kracht van zijn Geest” (n. 12). Dat is het primaat van de Heilige Geest! Daarom vergelijkt de Heer het dynamisme van het Rijk van God met “een man die zijn land bezaait; hij slaapt en staat op, ’s nachts en overdag, en onderwijl kiemt het zaad en schiet op; maar hij weet niet hoe” (Mc 4, 26-27).
De Geest speelt de hoofdrol, hij gaat de missionarissen steeds vooraf en doet de vruchten groeien.
Dit inzicht is voor ons een grote troost! En het helpt ons een ander, even beslissend inzicht, nauwkeurig te omschrijven: namelijk dat de Kerk bij haar apostolische ijver niet zichzelf verkondigt, maar een genade, een gave en de Heilige Geest is precies de Gave van God, zoals Jezus tot de Samaritaanse vrouw zei (cfr Joh 4,10).
Het primaat van de Geest moet ons niet tot lusteloosheid brengen. Vertrouwen is geen rechtvaardiging voor gebrek aan inzet. De levenskracht van het zaad dat uit zichzelf groeit geeft de landbouwers geen vrijbrief om het land te verwaarlozen. Jezus, bij het geven van de laatste aanmaningen voor zijn hemelvaart, zei: “Maar gij zult kracht ontvangen van de heilige Geest die over u komt, om mijn getuigen te zijn (…) tot het uiteinde van de aarde” (Hnd 1,8).
Jezus heeft ons geen schoolboeken van theologie nagelaten of een handboek om pastoraal te bedrijven, maar de Geest die de zending opwekt.
De moedige onderneming die de Geest instort, brengt ons ertoe zijn stijl na te volgen en die heeft steeds twee kenmerken: creativiteit en eenvoud.
Vluchten naar veilige zones
Creativiteit om Jezus met vreugde te verkondigen aan allen en op vandaag. In onze tijd – die niet uitnodigt een religieuze visie op het leven te hebben en waarin de verkondiging op vele plaatsen moeilijker, vermoeiender, schijnbaar onvruchtbaar is geworden – kan de bekoring ontstaan af te zien van de pastorale dienst.
Men vlucht soms in veilige zones, zoals de gewone herhaling van dingen die men altijd al deed, of in bekoorlijke oproepen van een intimistische spiritualiteit of ook nog in een verkeerd begrepen zin van de centrale plaats van de liturgie. Het zijn bekoringen die zich voordoen als trouw aan de traditie, maar vaak zijn het geen antwoorden aan de Geest maar eerder antwoorden op de persoonlijke onvoldaanheid.
Pastorale creativiteit, durvend zijn in de Geest, vol van zijn missionaire vuur, is het bewijs van trouw aan Hem.
Daarom heb ik geschreven dat “Jezus Christus ook komaf kan maken met de vervelende concepten waarin we Hem willen opsluiten en Hij verrast ons telkens weer door zijn goddelijke creativiteit. Elke keer als we naar de bron terugkeren om de oorspronkelijke frisheid van het Evangelie te proeven, openen zich nieuwe wegen, ontstaan creatieve methodes, andere uitdrukkingsvormen, tekenen die meer sprekend zijn, en betekenisvolle woorden voor onze tijd” (Evangelii gaudium, 11).
Dus, creativiteit en verder eenvoud, precies omdat de Geest ons bij de bron brengt, bij ”de eerste verkondiging”. Immers, het is “het vuur van de Geest die (…) ons in Christus doet geloven, dat ons door zijn dood en verrijzenis de oneindige barmhartigheid van de Vader openbaart en meedeelt (ibid, 164). Dat is de eerste verkondiging, die ”dient centraal te staan in de evangelisatie en in iedere kerkelijke vernieuwing”; om te herhalen “Jezus Christus houdt van jou, Hij heeft zijn leven gegeven om je te redden en Hij leeft iedere dag naast je om je weg te verhelderen, je te versterken en te bevrijden” (ibid).
Broeders en Zusters, laten we ons benaderen door de Geest en laten we Hem iedere dag aanroepen zodat Hij het beginsel van ons leven is en van ons handelen, dat Hij het begin is van elke activiteit, ontmoeting, vergadering, verkondiging. Hij doet de Kerk leven en verjongt haar: met Hem moeten we niet vrezen, omdat Hij, die de harmonie is, steeds creativiteit en eenvoud samen houdt, Hij wekt de gemeenschap en zendt op zending, Hij maakt open voor verscheidenheid en voert opnieuw naar de eenheid. Hij is onze kracht, de adem van onze verkondiging, de bron van de apostolische ijver. Kom, Heilige Geest!