27-9-2023 Over de apostolische reis naar Marseille
Geliefde broeders en zusters!
Eind vorige week ben ik naar Marseille geweest om deel te nemen aan het slot van de Rencontres Méditerranéennes, die bisschoppen en burgemeesters van het Middellandse zee gebied hebben samengebracht, tegelijk met talloze jongeren, zodat de blik gericht was op de toekomst. Inderdaad, het gebeuren in Marseille droeg als naam “Mozaïek van hoop”. Dat is de droom, dat is de uitdaging: een laboratorium zijn van beschaving en vrede.
We weten dat de Middellandse zee een bakermat is van beschaving en een bakermat is er voor het leven! Het is onaanvaardbaar dat het een graf wordt en ook niet een strijdperk. Neen. De Middellandse zee is veeleer het tegendeel van een botsing van culturen, van oorlog, van mensenhandel. Zij is precies het tegendeel omdat de Middellandse zee Afrika, Azië en Europa , Noord en Zuid, Oost en Wests, mensen en culturen, volkeren en talen, levensbeschouwingen en godsdiensten samenbrengt. Zeker, de zee is steeds op een of andere wijze een afgrond die moet overwonnen worden, en dat kan ook gevaarlijk worden. Maar haar wateren bewaren schatten van leven, haar golven en haar winden dragen vaartuigen van allerlei soorten.
Van haar Oostkust is tweeduizend jaar geleden het Evangelie van Jezus Christus vertrokken.
De verkondiging ervan gebeurt niet op magische wijze en niet eens en voor altijd. Het is vrucht van een tocht die elke generatie geroepen is af te leggen, een tocht die de tekenen van de tijd leest waarin hij gebeurt.
De ontmoeting in Marseille kwam na gelijkaardige ontmoetingen in Bari in 2020 en in Firenze vorig jaar. Het was dus geen geïsoleerd gebeuren, maar een stap voorwaarts op een weg die begon met de “Middellandse zee gesprekken” die door Burgervader Giorgio La Pira begonnen in Firenze eind jaren ’50 van vorige eeuw. Een stap voorwaarts om, vandaag, te beantwoorden aan de oproep van Heilige Paulus VI in zijn Encycliek Populorum progressio ter bevordering van “ een meer menselijke wereld voor allen, een wereld waarin allen iets te geven en te ontvangen hebben, zonder dat de vooruitgang van de enen een hinderpaal zou zijn voor de ontwikkeling van de anderen “ (n. 44).
Humaan
Wat is de vrucht van het gebeuren in Marseille? Het resultaat is een zicht op de Middellandse zee die ik eenvoudig weg humaan zou noemen, niet ideologisch, niet strategisch, niet politiek correct evenmin instrumenteel. Humaan, dat wil zeggen in staat om alles in verband te brengen met de basiswaarde van de menselijke persoon en van zijn onschendbare waardigheid. Verder is tegelijkertijd een blik van hoop verschenen. Dit is vandaag zeer verwonderlijk: wanneer men het verhaal hoort van mensen die overgestoken zijn of dat hebben gedeeld, precies van hen hoort men een “belijdenis van hoop”. En ook een blik van broederlijkheid.
Broeders en zusters, die hoop, die broederlijkheid mag niet ‘verdampen’.
Neen, integendeel, zij moet georganiseerd worden, concreet worden in acties, in media en dat op korte termijn. Immers personen kunnen, in volle waardigheid, kiezen tussen emigreren of niet emigreren. De Middellandse zee moet een boodschap van hoop zijn.
Er is ook een ander, aanvullend aspect: men moet opnieuw hoop geven aan onze Europese samenlevingen, vooral aan de nieuwe generaties. Immers, hoe kunnen we anderen opvangen als we niet zelf eerst een horizon hebben, open op de toekomst? Jongeren, arm aan hoop, opgesloten in het privé, bekommerd om de beleving van hun kwetsbaarheid, hoe kunnen zij zich openstellen voor ontmoeting en voor delen? Onze samenlevingen, veelvuldig ziek aan individualisme, consumisme en lege afleiding, hebben er nood aan zich open te stellen, aan ziel en geest zuurstof te bezorgen, pas dan kunnen zij de crisis verstaan als mogelijkheid en er op positieve wijze op ingaan.
Passie en enthousiasme
Europa heeft er nood aan passie en enthousiasme te vernieuwen en ik kan zeggen dat ik dat in Marseille heb gevonden: bij zijn herder, kardinaal Aveline, bij de priesters en godgewijde personen, bij de lekengelovigen geëngageerd in caritas, in opvoeding, in het volk van God dat een grote warmte toonde tijdens de Mis in het wielerstadion. Ik dank hen allen en ook de president van de Republiek die door zijn aanwezigheid getoond heeft dat heel Frankrijk aandacht had voor het gebeuren in Marseille. Moge Onze Lieve Vrouw, die in Marseille wordt vereerd als Notre Dame de la Garde, de tocht begeleiden van de volkeren van de Middellandse zee, zodat deze regio wordt waartoe zij van altijd geroepen is: een mozaïek van beschaving en hoop.